جمعه، ۹ آبان ۱۴۰۴
هدف اصلی مراقبت از نوزاد در هنگام تولد، تسهیل گذار از محیط پر از مایع و اتکا به گردش خون جفت، به محیطی است که نوزاد از طریق ریهها اکسیژن و تبادل هوا را دریافت میکند. مهمترین اولویت برای بقای نوزاد، برقراری تهویه و اتساع کافی ریهها پس از تولد است.
تقریباً ۵ تا ۱۰ درصد نوزادان برای شروع تنفس هنگام تولد نیاز به کمک دارند و حدود ۱ درصد به احیای پیشرفته احتیاج پیدا میکنند.
این دستورالعملها عمدتاً برای نوزادانی کاربرد دارد که در حال تولد هستند، اما در دوره نوزادی (تولد تا ۲۸ روز) و نوزادان بزرگتر تحت مراقبتهای ویژه نیز قابل اجرا است.
۱۰ پیام کلیدی
1. زنجیره مراقبت از نوزاد: این زنجیره از مراقبتهای دوران بارداری شروع شده و تا بهبودی و پیگیری مناسب در دوره پس از زایمان ادامه مییابد.
2. پیشبینی و آمادگی: احیای نوزادان نیازمند پیشبینی و آمادگی توسط مراقبان بالینی است که به صورت فردی و تیمی آموزش میبینند.
3. عدم نیاز به احیا در اکثر نوزادان: بیشتر نوزادان نیازی به احیا ندارند.
4. اولویت تهویه: در نوزادانی که نیاز به احیا دارند، تهویه مؤثر ریهها (که با افزایش ضربان قلب مشخص میشود) اولویت است.
5. مراحل اصلاحی تهویه: اگر ضربان قلب با تهویه کمکی از طریق ماسک صورت افزایش نیابد، ممکن است مراحل اصلاحی تهویه، شامل استفاده از یک راههوایی جایگزین (مانند ماسک حنجرهای یا لولهگذاری تراشه)، مورد نیاز باشد.
6. پایش دما: پایش دما در طول احیا به جلوگیری از هیپوترمی و هایپرترمی کمک میکند، زیرا هر دو با پیامدهای نامطلوب همراه هستند.
7. اکسیژندرمانی: از پالس اکسیمتری برای اکسیژندرمانی و رسیدن به محدودههای هدف اشباع اکسیژن استفاده میشود.
8. ماساژ قفسه سینه: در صورتی انجام داده میشود که ضربان قلب پس از انجام مراحل اصلاحی تهویه مناسب، که ترجیحاً شامل لولهگذاری تراشه باشد، کمتر از ۶۰ ضربه در دقیقه باقی بماند.
9. اپینفرین: اگر ضربان قلب پس از ماساژ قفسه سینه همچنان کمتر از ۶۰ ضربه در دقیقه بماند، اپینفرین اندیکاسیون دارد و ترجیحاً باید از طریق وریدی تزریق شود. اپینفرین تراشهای میتواند در حین دستیابی به دسترسی عروقی در نظر گرفته شود.
10. توقف احیا: اگر مراحل احیا به طور مؤثر انجام شده و ضربان قلب پس از ۲۰ دقیقه تشخیص داده نشود، میتوان در مورد تغییر مسیر مراقبت با تیم و خانواده صحبت کرد.
زنجیره مراقبت از نوزاد
۱: پیشگیری
سلامت مادر باردار تأثیر مستقیمی بر سلامت نوزاد دارد. مراقبت در دوران بارداری شامل ارزیابی فردی خطر، حمایت روانی اجتماعی، آموزش و ارزیابی عوامل فردی و اجتماعی است.
۲: شناسایی و فعالسازی
نیاز به تنفس کمکی باید پیشبینی و شناسایی شود. ارزیابی عوامل خطر در طول بارداری و زایمان کمک میکند تا نوزادانی که احتمال بیشتری برای نیاز به احیا دارند، شناسایی شوند. در صورت وجود عوامل خطر، یک تیم واجد شرایط با مهارتهای احیای پیشرفته باید هنگام تولد حضور داشته باشد.
۳: اقدامات اولیه
شامل اقداماتی است که برای تمام نوزادان، از جمله نوزادان سالم و آنهایی که نیاز به حمایت تنفسی یا احیای پیشرفته دارند، ضروری است.
حفظ دمای طبیعی: شامل حفظ محیط گرم، خشک کردن سریع، و تماس پوست به پوست با والدین است.
تعویق بستن بند ناف: بستن بند ناف میتواند حداقل به مدت ۶۰ ثانیه به تعویق بیفتد، در حالی که اقدامات اولیه مانند خشک کردن، ارزیابی تنفس، و تحریک لمسی انجام میشود.
۴: تهویه
نوزادانی که ظرف ۶۰ ثانیه پس از تولد نفس نمیکشند یا با وجود اقدامات اولیه ضربان قلب کمتر از ۱۰۰ در دقیقه دارند، باید تهویه کمکی دریافت کنند.
روش تهویه: میتوان از ماسک صورت یا ماسک حنجرهای برای تهویه اولیه استفاده کرد.
نشانگر اثربخشی: افزایش ضربان قلب.
حمایت تنفسی: برای نوزادان نارس که خودبهخود تنفس میکنند اما نیاز به حمایت تنفسی دارند، فشار مثبت مداوم راه هوایی (CPAP) برای کمک به برقراری و حفظ ظرفیت باقیمانده عملی مفید است.
۵: احیای پیشرفته
در صورتی که اقدامات اولیه و تهویه ضربان قلب را بهبود ندهند، مداخلات پیشرفته، حیاتی هستند.
ماساژ قفسه سینه: زمانی که ضربان قلب نوزاد با وجود تهویه کافی، کمتر از ۶۰ ضربه در دقیقه باقی بماند.
اپینفرین: برای افزایش پرفیوژن اندامهای حیاتی تجویز میشود.
دسترسی عروقی: برقراری دسترسی عروقی از طریق ورید نافی یا داخل استخوانی (IO).
۶: مراقبت پس از تولد
نوزادانی که علاوه بر اقدامات اولیه نیاز به احیا دارند، نیاز به مشاهده و پایش بیشتری دارند که شامل ارزیابی تلاش تنفسی، اکسیژنرسانی، ضربان قلب، دما و گلوکز خون است.
۷: بهبودی
پیگیری مناسب مراقبتهای اولیه برای تمام نوزادان پس از تولد، بهویژه آنهایی که نیاز به مراقبتهای تخصصی داشتند.

🔴پیشبینی و آمادگی برای احیا
🔻حضور فرد آموزشدیده: حضور حداقل یک نفر که تنها مسئولیت او مراقبت از نوزاد باشد.
🔻ارزیابی عوامل خطر و تشکیل تیم: پیش از هر تولد، باید ارزیابی استاندارد عوامل خطر انجام شود تا تیم احیا متناسب با خطر، بسیج شود.
🔻چکلیست: استفاده از چکلیست استاندارد قبل از هر تولد برای اطمینان از وجود و عملکرد تجهیزات و لوازم مورد نیاز برای یک احیای کامل توصیه میشود.
🔻نشست توجیهی تیم: هنگام پیشبینی تولد پرخطر، باید یک نشست توجیهی قبل از تولد برای شناسایی مداخلات بالقوه و تخصیص نقشها و مسئولیتها انجام شود.
🔴غلظت اولیه اکسیژن در شروع حمایت تنفسی:
🔻نوزادان ترم و نارس نزدیک به ترم (≥۳۵ هفته): شروع با ۲۱ درصد اکسیژن (هوای اتاق).
🔻نوزادان نارس (۳۲ تا ۳۴): شروع با ۲۱ تا ۳۰ درصد اکسیژن
🔻نوزادان نارس (کمتر از ۳۲ هفته): شروع با ۳۰ تا ۱۰۰ درصد اکسیژن.
(دادههای اخیر نشان داده است که اکسیژن اولیه بالا (۹۰-۱۰۰%) با مرگ و میر کمتری در نوزادان نارس زیر ۳۲ هفته همراه بوده است.)
🔴ماساژ قفسه سینه: اگر ضربان قلب نوزاد با وجود ۳۰ ثانیه تهویه که ریهها را متسع میکند (با شواهد حرکت قفسه سینه)، کمتر از ۶۰ ضربه در دقیقه باقی بماند.
🔻راههوایی در حین ماساژ: در طول ماساژ قفسه سینه، تهویه با لولهگذاری تراشه توصیه میشود.
🔻ماسک حنجرهای در حین ماساژ: در نوزادان ۳۴ هفته یا بیشتر، اگر لولهگذاری تراشه ممکن نباشد، ماسک حنجرهای میتواند جایگزین منطقی باشد.
🔻غلظت اکسیژن در حین ماساژ: استفاده از ۱۰۰% اکسیژن در طول ماساژ قفسه سینه ممکن است منطقی باشد. پس از قطع ماساژ، اکسیژن باید برای دستیابی به اهداف اشباع تیتراسیون شود.
🔻نسبت و تکنیک ماساژ: ۳ ماساژ و سپس ۱ دم
استفاده از تکنیک دو انگشت شست احاطهکننده قفسه سینه
🔻عمق: فشردن یک سوم قطر قدامی خلفی قفسه سینه.
🔻محل: ماساژ باید روی یک سوم پایینی استخوان جناغ، بالاتر از زائده خنجری انجام شود.
🔻تعویض نقش: ماساژ دهنده هر ۲ تا ۵ دقیقه و بهتر است این تعویض در طول دوره ارزیابی ضربان قلب انجام شود.
🔴حفظ دمای طبیعی:
🔻پایش و حفظ دما: دمای نوزادان باید پس از تولد و در طول تثبیت، بین ۳۶.۵ درجه سانتیگراد تا ۳۷.۵ درجه سانتیگراد پایش و حفظ شود.
از هیپوترمی (کمتر از ۳۶ درجه سانتیگراد) و هایپرترمی (بیشتر از ۳۸ درجه سانتیگراد) باید جلوگیری شود، زیرا هر دو با پیامدهای نامطلوب همراه هستند.
🔻مداخلات گرمایشی: برای نوزادان نارس در اتاق زایمان، استفاده از گرمکنندههای تابشی، پوششهای پلاستیکی یا کیسه (همراه با کلاه)، افزایش دمای اتاق و گازهای دمی گرم و مرطوب (به صورت جداگانه یا ترکیبی) در پیشگیری از هیپوترمی مؤثر است.
🔴تحریک لمسی: میتواند در نوزادانی که پس از تولد تلاش تنفسی ناکافی دارند، مفید باشد. تحریک لمسی طولانیمدت نباید باعث تأخیر در ارائه تهویه کمکی شود.
🔴پاکسازی راههوایی:
ساکشن روتین دهان، بینی، حلق یا تراشه نوزادان، صرف نظر از شفاف یا آغشته به مکونیوم بودن مایع آمنیوتیک، توصیه نمیشود.
ساکشن دهان و بینی میتواند در نوزادانی که نیاز به تهویه دارند و راههوایی آنها به نظر مسدود میرسد، در نظر گرفته شود.
لولهگذاری و ساکشن تراشه میتواند برای نوزادانی که شواهدی از انسداد تراشه در طول تهویه دارند، مفید باشد.
🔴ارزیابی ضربان قلب
الکتروکاردیوگرافی (ECG) میتواند برای ارزیابی سریع و دقیق ضربان قلب در نوزادان مفید باشد.
سمع و پالس اکسیمتری جایگزینهای منطقی برای ECG جهت ارزیابی ضربان قلب هستند.
در نوزادانی که ماساژ قفسه سینه دریافت میکنند، استفاده از ECG برای ارزیابی سریع و دقیق ضربان قلب توصیه میشود.
🔴حمایت تهویهای:
🔻زمان شروع: تهویه باید ظرف ۶۰ ثانیه پس از تولد در نوزادانی که تنفس طبیعی نداشته یا آپنه هستند یا با وجود اقدامات اولیه به طور مداوم دچار برادیکاردی (ضربان قلب کمتر از ۱۰۰ در دقیقه) هستند، ارائه شود.
استفاده از فشارهای دمی حداکثر (PIP) بین ۲۰ تا ۳۰ سانتیمتر آب در ابتدا منطقی است و باید برای تهویه مؤثر تنظیم شود.
ارائه فشار مثبت انتهای بازدمی (PEEP) به نوزادانی که تهویه دریافت میکنند، منطقی است.
انجام PIP بیش از حد میتواند منجر به حجم جاری زیاد شود که به طور بالقوه مضر است و باید از آن اجتناب شود.
🔻تعداد و مدت دم: ۳۰ تا ۶۰ بار دم در دقیقه
شروع تهویه با زمان دمی ۰.۵ تا ۱ ثانیه
استفاده روتین از دمهای نگه داشته شده (بیشتر از ۵ ثانیه) برای شروع تهویه در نوزادان نارس زیر ۲۸ هفته حاملگی، به طور بالقوه مضر است و نباید انجام شود.
🔴دسترسی عروقی:
قرار دادن کاتتر ورید نافی برای نوزادانی که نیاز به دسترسی عروقی اورژانسی دارند، توصیه میشود.
در صورتی که دسترسی وریدی موفقیتآمیز یا امکانپذیر نباشد، قرار دادن دستگاه دسترسی عروقی داخل استخوانی (IO) میتواند مفید باشد.
🔴اپینفرین (Epinephrine):
زمانی که ضربان قلب نوزاد پس از بهینهسازی تهویه و ماساژ قفسه سینه، به ۶۰ ضربه در دقیقه یا بیشتر افزایش نیافته است، تجویز اپینفرین وریدی توصیه میشود (دوز: ۰.۰۱–۰.۰۳ میلیگرم بر کیلوگرم)
در حین دستیابی به دسترسی عروقی، تجویز اپینفرین تراشهای با دوز بالاتر (۰.۰۵–۰.۱ میلیگرم بر کیلوگرم)
در نوزادانی که پاسخ کافی به دوز تراشهای اپینفرین نداشتهاند، تجویز اپینفرین وریدی به محض دستیابی به دسترسی، صرف نظر از فاصله دوز قبلی.
اگر ضربان قلب کمتر از ۶۰ باقی بماند، تجویز دوزهای بعدی اپینفرین (ترجیحاً وریدی) هر ۳ تا ۵ دقیقه
🔴احیای حجم:
تجویز افزایشدهنده حجم برای نوزادانی که شواهدی از هیپوولمی دارند (بر اساس سابقه و معاینه فیزیکی) و با وجود تهویه، ماساژ قفسه سینه و اپینفرین همچنان برادیکاردی (کمتر از ۶۰ در دقیقه) دارند.
استفاده از نرمال سالین (۰.۹% کلرید سدیم) یا خون با دوز ۱۰ تا ۲۰ میلیلیتر بر کیلوگرم
🔴 مراقبت پس از احیا
🔻هیپوترمی درمانی: برای نوزادان متولد شده در هفته ۳۶ حاملگی یا بیشتر با انسفالوپاتی هیپوکسیک-ایسکمیک (HIE) متوسط تا شدید، باید هیپوترمی درمانی تحت پروتکلهای کاملاً تعریف شده ارائه شود.
🔻پایش دقیق: نوزادانی که تهویه طولانیمدت یا احیای پیشرفته (لولهگذاری، ماساژ قفسه سینه، یا اپینفرین) دریافت کردهاند، باید به دقت پایش شوند، از جمله بررسی سطح گلوکز خون در اوایل دوره پس از احیا تا زمانی که سطح گلوکز در محدوده طبیعی حفظ شود.
🔻گرم کردن مجدد: در نوزادانی که پس از احیا به طور ناخواسته دچار هیپوترمی (کمتر از ۳۶ درجه سانتیگراد) هستند، گرم کردن مجدد اندیکاسیون دارد. سرعت مناسب گرم کردن مجدد مشخص نیست.
🔴توقف احیا
🔻زمان توقف: در نوزادانی که احیا دریافت میکنند، اگر ضربان قلب تشخیص داده نشود و تمام مراحل احیا انجام شده باشد، توقف احیا باید با تیم و خانواده مورد بحث قرار گیرد. یک بازه زمانی منطقی برای بررسی این تغییر در اهداف مراقبت، حدود ۲۰ دقیقه پس از تولد است.
🔻شرایط محدودیت احیا: اگر تولد شامل شرایطی باشد که احتمالاً منجر به مرگ زودهنگام یا عوارض شدید در نوزاد شود، شروع نکردن یا محدود کردن احیا پس از مشاوره مناسب و تصمیمگیری مشترک با خانواده، منطقی است.
🔴آموزش و عملکرد انسانی
تیمها و افرادی که احیای نوزادان را انجام میدهند باید دانش، مهارتهای فنی و رفتارهای لازم را کسب کرده و مهارتها را به طور مداوم حفظ کنند.
🔺آموزش باید شامل آموزشهای تقویتکننده مداوم و استفاده از شبیهسازی و بازخورد باشد.
🔺آموزش فاصلهدار ممکن است از آموزش فشرده، موثرتر باشد.
🔺آموزش ترکیبی
🔺تمرین هدفمند با چرخه سریع
🔺یادگیری مبتنی بر بازی
🔺شایستگیهای کار تیمی باید در طول آموزش احیا در نظر گرفته شود.
🔺استفاده از مانکنهای با دقت بالا و در صورت عدم دسترسی، از مانکنهای با دقت پایین استفاده شود.
🔺واقعیت افزوده یا آموزش سنتی میتواند انجام شود، اما استفاده از واقعیت مجازی به تنهایی توصیه نمیشود.
محمد پرورش مسعود
استادیار پرستاری
عضو هیئت علمی گروه فوریتهای پزشکی
و مدیر گروه فوریتهای پزشکی
دانشگاه علوم پزشکی قم
@M_Parvaresh
https://eitaa.com/Dr_M_Parvaresh_M
احیای قلبی ریوی 2025 , ACLS 2025 , AHA 2025 , CPR 2025 , احیا ۲۰۲۵ ، cpr 2025 ، پوستر احیا ۲۰۲۵ ، پوستر احیا کودک2025 ، پوستر احیا نوزاد 2025 ، پوسترهای CPR 2025 ، پوستر احیای جدید ، آخرین ویرایش پوسترهای احیا ، پوستر گایدلاین AHA2025